10-13-2022, 02:52 PM
Karanfil Çiçeği Yetiştiriciliği ve Bakımı Hakkında İlginç Bilgiler
NOT: Karanfil çiçeğinin baharat olarak kullanılan karanfil bitkisi ile bir alakası yoktur. Çoğu kişi bunu karıştırmaktadır.
Karanfil, karanfilgiller (Caryophyllaceae) familyasının Dianthus cinsinden karşılıklı, ensiz, sivri yapraklara sahip otsu çiçekli bitkilerin ortak adıdır. Kuzey Afrika ve Güney Afrika'da birkaç tür ve Kuzey Amerika'nın kutup bölgesinde D. repens türü olmak üzere esasen Avrupa ve Asya'ya özgü yerel bitkidir.
Tarifi
Türler çoğunlukla otsu çok yıllık, birkaçı yıllık veya iki yıllık ve bazıları alçak alt çalı odunsu bazal gövdelidirler.Yapraklar zıt, basit, çoğunlukla doğrusal ve genellikle kuvvetli gloköz gri yeşil ila mavi yeşildir. Dalcıkların ucunda tek tek ya da topluca bulunan çiçekleri beyaz, pembe ya da kırmızı renklidir. Her çiçek bir çanakçık oluşturan dört burgu yaprakçığıyla belirgindir. Çiçekleri tipik olarak fırfırlı veya pinked kenar boşluklu beş yapraklıdır ve (neredeyse tüm türlerde) soluk ila koyu pembedir. D. knappii türü mor merkezli sarı çiçeklidir. Bazı türleri özellikle de uzun ömürlü pembeler güçlü baharat kokularıyla bilinir.
Bahçe karanfili en ünlüsüdür. Bu karanfilin katmerli, yarı katmerli, alacalı ve hoş kokulu pek çok çeşidi vardır. Çok yıllık bir bitki olan bu karanfil türü kesme çiçek elde etmek için özellikle seralarda yetiştirilir ve çelikle üremesi sağlanır. Bahçe çeşitleri genellikle fideyle çoğaltılır ve iki yıllık ya da çok yıllık bitkiler gibi yetiştirilir.
Kır karanfili (Dianthus plumarius) çim gibi sık biten, çok zarif küçük çiçekli ve ince saçaklı taç yapraklıdır.
İki yıllık ya da bir yıllık olan Çin karanfili (Diantus sinensis) çok değişik çiçekli bir bitkidir.
İki yıllık ya da çok yıllık bir karanfil türü olan hüsnüyusuf olarak da bilinen (Diantus barbatus) sap ucunda şemsiye biçimde toplu küçük çiçekler açan bir türdür.
Karanfil çiçekleri balgam söktürücü ve öksürük kesici olarak infusyon ya da şurup halinde kullanılır. Karanfiller çoğunlukla kuzey yarı kürenin ılıman bölgelerinde, özellikle Akdeniz havzasında yetişen bitkilerdir. 80 kadar cinsi 2000'den fazla türü vardır.
Karanfilin Işık İsteği:
Karanfil güneş seven bir bitkidir. Ancak çok aşırı sıcakları sevmez. Gün içerisinde 4-5 saat güneş alması gerekir. Ancak yine de günün bazı zamanları gölgelik olabilecek yerlerde yetiştirilmesi yerinde olacaktır. Karanfil her ne kadar güneş sevse de aşırı sıcak bitkinin gelişiminde olumsuz rol oynar. Bu yüzden yarı gölge alanlar tercih edilmeli, ayrıca lodosa bakan yerlerde yetiştiriciliği yapılmalıdır.
Eğer evde karanfil yetiştiriyorsanız yazın günün belirli saatlerinde gölge olabilecek yerlere almanızda fayda var. Zira çiçeklenmede sıkıntı yaşayabilirsiniz.
Karanfilin Toprak İsteği:
Karanfil yumuşak yapılı, humus bakımından iyi durumda olan, kumlu- hafif killi toprakları çok sever. Bu özelliklere sahip topraklarda bitkinin gelişimi çok iyi olmaktadır.
Karanfilin Su İsteği:
Eğer saksı yetiştiriciliği yapıyorsanız saksı dibinde muhakkak drenaj deliklerinin olması gerekmektedir. Şayet sulama yaptıktan sonra saksı tabanında ya da saksı içerisinde su kalırsa bu köklerin çürümesine neden olur. Ayırca karanfil bitkisinin hiç sevmediği durumdur bu.Karanfil çok suyu seven bir bitki değildir. Karanfil yetiştiriciliğinde dikkat edilecek nokta aşırı sulamaktan kaçınmaktır. Toprağı kurudukça sulamanın yapılması gerekmektedir. Hatta toprağın iyice kurumasını beklemelisiniz. Bunu gözlemledikten sonra sulamasını yapmalısınız. Birçok yetiştirici bunu bilmediği için sağlıklı karanfiller yetiştirememektedir. Ancak çok sıcak havalarda öğle saatlerinde karanfilin nem ihtiyacını karşılamak için yapraklarına su püskürtebilirsiniz.
Karanfilin bulunduğu yerin kesinlikle havadar olması gerekiyor. Hatta lodos alan bölgeler bitkinin gelişiminde oldukça faydalı oluyor.
Karanfilinizin çiçekleri solmaya başlamışsa bunları hemen budamakta fayda var. Ancak budama yaparken temiz ve keskin aletler tercih etmeniz gerekecek. Burada dikkat etmeniz gereken nokta ise sadece çiçeklerin budanmasıdır. Bazı yetiştiricilerimiz budama yaparken bitkinin gövdesinden ya da bazı yapraklarından başlamaktadır. Bu bitki için oldukça zararlı ve yanlış bir uygulamadır.
Karanfil soğuklardan etkilenen bir bitkidir. Bu yüzden en düşük 5-7 C derece sıcaklıklara maruz bırakılmalıdır. Daha
düşük sıcaklıklar bitkinin gelişimine olumsuz etki eder. Yaz aylarında 18-22 C derece sıcaklık, kış aylarında ise minimum 10-12 C derece sıcaklık ideal olacaktır.
NOT: Karanfil çiçeğinin baharat olarak kullanılan karanfil bitkisi ile bir alakası yoktur. Çoğu kişi bunu karıştırmaktadır.
Karanfil Çoğaltma Yöntemleri
Karanfil çiçeği yetiştiriciliği birçok okurumuzun en çok merak ettiği konulara arasında yerini alıyor. Sizler için hazırlamış olduğumuz karanfil çiçeği yetiştiriciliği yazımızda aklınıza takılan birçok sorunun cevabını bulabileceksiniz.
Karanfil çiçeği en çok kesme çiçekçilik sektöründe karşımıza çıkan bir bitkidir. Ancak hobi yetiştiriciliğinde de çok sık yetiştirilen bir bitkidir. Genelde dış mekan süs bitkisi olarak kullanılır. Kesme çiçekçilik sektöründe de ön sıralarda yer alır. Saksı çiçeği olarak da yetiştiriciliğini yapabilirsiniz. Karanfilin genel özelliklerine bakacak olursak bir Akdeniz bitkisidir. Haziran ile Ağustos ayları arasında çiçek açarlar genelde. Seralarda her mevsim yetiştirilebilme özelliğine sahiptir. Beyaz, pembe, sarı ve kırmızı karanfil türleri şu an en çok yetiştirilenler arasında yerini almaktadır.
Karanfilin Işık İsteği:
Karanfil güneş seven bir bitkidir. Ancak çok aşırı sıcakları sevmez. Gün içerisinde 4-5 saat güneş alması gerekir. Ancak yine de günün bazı zamanları gölgelik olabilecek yerlerde yetiştirilmesi yerinde olacaktır. Karanfil her ne kadar güneş sevse de aşırı sıcak bitkinin gelişiminde olumsuz rol oynar. Bu yüzden yarı gölge alanlar tercih edilmeli, ayrıca lodosa bakan yerlerde yetiştiriciliği yapılmalıdır.
Eğer evde karanfil yetiştiriyorsanız yazın günün belirli saatlerinde gölge olabilecek yerlere almanızda fayda var. Zira çiçeklenmede sıkıntı yaşayabilirsiniz.
Karanfilin Toprak İsteği:
Karanfil yumuşak yapılı, humus bakımından iyi durumda olan, kumlu- hafif killi toprakları çok sever. Bu özelliklere sahip topraklarda bitkinin gelişimi çok iyi olmaktadır.
Karanfilin Su İsteği:
Karanfil çok suyu seven bir bitki değildir. Karanfil yetiştiriciliğinde dikkat edilecek nokta aşırı sulamaktan kaçınmaktır. Toprağı kurudukça sulamanın yapılması gerekmektedir. Hatta toprağın iyice kurumasını beklemelisiniz. Bunu gözlemledikten sonra sulamasını yapmalısınız. Birçok yetiştirici bunu bilmediği için sağlıklı karanfiller yetiştirememektedir. Ancak çok sıcak havalarda öğle saatlerinde karanfilin nem ihtiyacını karşılamak için yapraklarına su püskürtebilirsiniz.
Eğer saksı yetiştiriciliği yapıyorsanız saksı dibinde muhakkak drenaj deliklerinin olması gerekmektedir. Şayet sulama yaptıktan sonra saksı tabanında ya da saksı içerisinde su kalırsa bu köklerin çürümesine neden olur. Ayırca karanfil bitkisinin hiç sevmediği durumdur bu.
Karanfilin bulunduğu yerin kesinlikle havadar olması gerekiyor. Hatta lodos alan bölgeler bitkinin gelişiminde oldukça faydalı oluyor.
Karanfilinizin çiçekleri solmaya başlamışsa bunları hemen budamakta fayda var. Ancak budama yaparken temiz ve keskin aletler tercih etmeniz gerekecek. Burada dikkat etmeniz gereken nokta ise sadece çiçeklerin budanmasıdır. Bazı yetiştiricilerimiz budama yaparken bitkinin gövdesinden ya da bazı yapraklarından başlamaktadır. Bu bitki için oldukça zararlı ve yanlış bir uygulamadır.
Karanfil soğuklardan etkilenen bir bitkidir. Bu yüzden en düşük 5-7 C derece sıcaklıklara maruz bırakılmalıdır. Daha
Karanfil Yetiştiriciliği
düşük sıcaklıklar bitkinin gelişimine olumsuz etki eder. Yaz aylarında 18-22 C derece sıcaklık, kış aylarında ise minimum 10-12 C derece sıcaklık ideal olacaktır.
NOT: Karanfil çiçeğinin baharat olarak kullanılan karanfil bitkisi ile bir alakası yoktur. Çoğu kişi bunu karıştırmaktadır.
Türler
D. abchasicus – D. acantholimonoides – D. acicularis – D. acrochlorus – D. afghanicus – D. agrostolepis – D. akdaghensis – D. albens – D. algetanus – D. alpinus – D. altaicus – D. anatolicus – D. ancyrensis – D. andronakii – D. androsaceus – D. angolensis – D. angrenicus – D. angulatus – D. anticarius – D. arenarius – D. aristatus – D. armeria – D. arpadianus – D. arrostii – D. aticii – D. atschurensis – D. austroiranicus – D. awaricus – D. aydogdui – D. aytachii – D. balansae – D. balbisii – D. barbatus – D. basianicus – D. basuticus – D. behriorum – D. benearnensis – D. bessarabicus – D. bicolor – D. biflorus – D. bolusii – D. borbasii – D. borbonicus – D. brachycalyx – D. brevicaulis – D. brevipetalus – D. broteri – D. brutius – D. burchellii – D. burdurensis – D. busambrae – D. cachemiricus – D. caetüritosus – D. callizonus – D. campestris – D. candicus – D. capitatus – D. carbonatus – D. carmelitarum – D. carthusianorum – D. caryophyllus – D. caucaseus – D. charadzeae – D. charidemi – D. chimanimaniensis – D. chinensis – D. chouardii – D. ciliatus – D. cinnamomeus – D. cintranus – D. collinus – D. corymbosus – D. crassipes – D. crenatus – D. cretaceus – D. cribrarius – D. crinitus – D. crossopetalus – D. cruentus – D. cyprius – D. cyri – D. daghestanicus – D. darvazicus – D. deltoides – D. denaicus – D. deserti – D. desideratus – D. diffusus – D. dilepis – D. diutinus – D. diversifolius – D. dobrogensis – D. edetanus – D. elatus – D. elbrusensis – D. eldivenus – D. elegans – D. elongatus – D. elymaiticus – D. engleri – D. eretmopetalus – D. ernesti-mayeri – D. erythrocoleus – D. eugeniae – D. excelsus – D. falconeri – D. fallax – D. ferrugineus – D. floribundus – D. foliosus – D. formanekii – D. fragrans – D. freynii – D. fruticosus – D. furcatus – D. gabrielianae – D. galicicae – D. gallicus – D. genargenteus – D. giganteiformis – D. giganteus – D. glacialis – D. glutinosus – D. goekayi – D. goerkii – D. gracilis – D. graniticus – D. gratianopolitanus – D. grossheimii – D. guessfeldtianus – D. guttatus – D. haematocalyx – D. hafezii – D. halisdemirii – D. hamzaoglui – D. harrissii – D. helenae – D. × hellwigii – D. henteri – D. hoeltzeri – D. holopetalus – D. humilis – D. hymenolepis – D. hypanicus – D. hyrcanicus – D. hyssopifolius – D. ichnusae – D. imereticus – D. inamoenus – D. ingoldbyi – D. insularis – D. integer – D. integerrimus – D. jablanicensis – D. jacobsii – D. jacquemontii – D. japigicus – D. japonicus – D. jaroslavii – D. jugoslavicus – D. juniperinus – D. juzeptchukii – D. kapinaensis – D. karami – D. karataviensis – D. kastembeluensis – D. khamiesbergensis – D. kirghizicus – D. kiusianus – D. klokovii – D. koreanus – D. kubanensis – D. kuschakewiczii – Şablon:Türlast D. lactiflorus – D. laingsburgensis – D. langeanus – D. laricifolius – D. legionensis – D. lenkoranicus – D. leptoloma – D. leptopetalus – D. leucophaeus – D. leucophoeniceus – D. libanotis – D. lindbergii – D. longicalyx – D. longiglumis – D. longivaginatus – D. lusitanus – Şablon:Türlast D. macedonicus – D. macranthoides – D. macranthus – D. macroflorus – D. mainensis – D. marschallii – D. martuniensis – D. masmenaeus – D. mazanderanicus – D. membranaceus – D. mercurii – D. micranthus – D. microlepis – D. micropetalus – D. moesiacus – D. monadelphus – D. montüressulanus – D. mooiensis – D. multiaffinis – D. multiceps – D. multiflorus – D. multisquameus – D. muschianus – Şablon:Türlast D. namaensis – D. nangarharicus – D. nanshanicus – D. nardiformis – D. nihatii – D. nitidus – Şablon:Türlast D. ohridanus – D. oliastrae – D. orientalis – D. oschtenicus – D. paghmanicus – D. palinensis – D. pallidiflorus – D. pamiroalaicus – D. pancicii – D. patentisquameus – D. pavlovii – D. pavonius – D. pelviformis – D. pendulus – D. persicus – D. petraeus – D. pinifolius – D. platyodon – D. plumarius – D. plumbeus – D. polylepis – D. polymorphus – D. pontederae – D. praecox – D. pratensis – D. prilepensis – D. pseudarmeria – D. pseudocrinitus – D. pungens – D. purpureimaculatus – D. pusillus – D. pygmaeus – D. pyrenaicus – D. raddeanus – D. ramosissimus – D. recognitus – D. repens – D. rigidus – D. robustus – D. roseoluteus – D. rudbaricus – D. rupicola – D. ruprechtii – D. sachalinensis – D. saetabensis – D. sahandicus – D. sajanensis – D. sancarii – D. sardous – D. scaber – D. scardicus – D. schemachensis – D. seguieri – D. seidlitzii – D. seisuimontanus – D. semenovii – D. seravschanicus – D. serotinus – D. serpentinus – D. serratifolius – D. serrulatus – D. sessiliflorus – D. setisquameus – D. shinanensis – D. siculus – D. simulans – D. sinaicus – D. siphonocalyx – D. skopjensis – D. somanus – D. soongoricus – D. türhacioticus – D. türiculifolius – D. squarrosus – D. stamatiadae – D. stapfii – D. stenocephalus – D. stenopetalus – D. stepanovae – D. sternbergii – D. stramineus – D. stribrnyi – D. strictiformis – D. strictus – D. strymonis – D. subacaulis – D. subaphyllus – D. subscabridus – D. subulosus – D. superbus – D. sylvestris – D. szowitsianus – D. tabrisianus – D. takhtajanii – D. talyschensis – D. tenuiflorus – D. thunbergii – D. tlaratensis – D. toletanus – D. transvaalensis – D. trifasciculatus – D. tripunctatus – D. tunicoides – D. turkestanicus – D. tymphresteus – D. ucarii – D. ugamicus – D. uniflorus – D. uralensis – D. urumoffii – D. uzbekistanicus – D. vanensis – D. varankii – D. vigoi – D. viridescens – D. viscidus – D. vladimiri – D. vodnensis – D. volgicus – D. vulturius – D. webbianus – D. woroschilovii – Şablon:Türl D. zangezuricus – D. zederbaueri – D. zeyheri – Şablon:Türlast
Ekoloji
Karanfil türleri lahana güvesi, çift çizgili pug, büyük sarı alt kanatlı dahil olmak üzere Lepidoptera ve lychnis türlerinin larvalarınca besin bitkisi olarak kullanılır. Ayrıca Coleophoranın üç türü C. dianthi, C. dianthivora ve C. musculella (sadece D. superbus ile beslenir) sadece karanfille beslenir;
Dianthus alpinus
Sweet William Dwarf, Dianthus barbatus
Dianthus superbus
Yetiştirilmesi
1717'den beri karanfil türleri yaygın şekilde yetiştirildi ve melezleştirildi, bahçede ve çiçekçilik de kullanım için beyaz, pembe, sarı ve kırmızının tüm tonlarında çok çeşitli çiçekler şeklinde binlerce kültürde çiçek üretildi. Karanfil genellikle aşağıdaki ana gruplara ayrılır:-[1][2]
Bordür karanfilleri - tamamen dayanıklı, 60 cm',e kadar büyüyen büyük çiçekleri vardır
Sürekli çiçek açan karanfiller - yıl boyunca çiçek açan, cam altında yetişen, genellikle teşhir amaçlı kullanılan, 150 cm (59 in) olarak büyüyen
Malmaison karanfilleri - yoğun "karanfil" kokusu için yetiştirilen, 70 cm e kadar büyüyen 'Souvenir de la Malmaison' çeşidinden elde edilir.
Eski moda pembeler - eski çeşitler; yaz aylarında çiçek yığınlarıyla mavi-yeşil yapraklardan höyükler oluşturan yaprak dökmeyen uzun ömürlü bitkiler 45 cm e kadar büyür.
Modern pembeler - 45 cm'e kadar büyüyen, genellikle yılda iki veya üç kez çiçek açan yeni çeşitlerdir.
Alp pembeleri - mat oluşturan çok yıllık bitkiler, taş döşeli veya alpi bahçesi için uygundur, 10 cm'e kadar büyür.