07-10-2019, 12:52 AM
Karpuz Tarimi
Karpuz tek yıllık bir bitki olup kolları toprak yüzeyinde 3-4 m kadar uzayabilir.Susuz tarım şartlarında kökler olduk ça derine insedesulu tarım şartlarında saçak kökler daha
çok 40-50 cm derinlikte yoğunlaşır.İri top şeklindeki mey veleri ise tatlı ve suludur.Karpuz tarımı, dünyada ve ülke mizde oldukça geniş bir alana yayılmıştır.Dünya karpuz
üretiminin %20’si Türkiyede yapılmaktadır. İklim isteği Karpuz, sıcak ve ılıkman iklimde yetişir. Soğuklardan çok etkilendiği için yetişme devresinde don tehlikesi olmama lıdır. Tohum ekiminde toprak sıcaklığı 12 ° C’nin üzerin de olmalıdır. Nem oranı fazla olan yerlerde hastalıklar görülebilir. Toprak İsteği Karpuz yetiştirmek için derin, geçirgen su tutma kapasi tesi yüksek kumlu-tınlı veya tınlı kumlu topraklar seçilme lidir. Ağır killi topraklar ve hafif topraklarda çok iyi bir gübreleme ile karpuz yetiştirilebilir. Drenajın yetersiz oldu ğu ve tabansuyu seviyesinin 1 m’nin altında bulunduğu yer lerde başarı sağlanamaz.
Yetiştirme tekniği
Ekim Nöbeti Antraknoz ,Fusarium ve mildiyö hastalığının görüldüğü tarım alanlarında en az üç yıl ekim nöbeti uygu lanmalıdır.
Toprak Hazırlığı
Karpuz yetiştiriciliğinde toprak hazırlığına sonbaharda ilk yağışlardan sonra başlanmalıdır. İlk yağışlardan sonra toprak tavda iken derin sürüm yapılmalıdır. Eğer yağışlar gecikirse yağışları beklemeden derin sürüm yapılabilir. Derin sürümün arkasından kesekleri parçalamak için kültüvatör veya diskharrow ile ikileme yapılır. İkinci toprak işleme dönemi ise Şubat - Mart ayları olup uygun toprak tavında kültüvatör ile toprak işlenerek arazi ekim ve dikime hazır hale getirilir. Ekimden önce tarlada otlanma görülürse tekrar kültüvatör ile toprak işlemesi yapılabilir.
Ekim veya Dikim
Ekim
Karpuz yetiştirilecek arazide ekimden önce sıra arası 2 m olacak şekilde karık pulluğu ile karıklar çekilmeli ve Bu karıkların kenarına tek taraflı olarak ve sıra üzeri 75 cm olacak ocaklara ekim yapılmalıdır. Her ocağa 2-3 adet tohum bırakılıp Tohumların üzeri 5-6 cm toprakla örtülerek hafifçe bastırılmalıdır. Genelde araziye ekim ilkbaharın ortalarında yapılmaktadır. Çıkıştan sonra ocakta fidelerden uygun olan iki adedi bırakılır. Daha sonra bir adet bitki bırakılır.
Fide Yetiştirerek Dikim
Karpuz tarımında erkencilik için fide ile yetiştiricilik yapılabilir. Bunun için
10x13 cm ebadındaki altı delinmiş plastik torbalar kullanılır. Bu torbalar iyi
karıştırılmış harç ile doldurulur. Harç yapmak için hacim olarak 1 ölçü bahçe toprağı
1 ölçü iyi yanmış ahır gübresi ve 1 ölçü kum iyice karıştırılır.İlkbaharda Harç dolu torbalara karpuz tohumları 4-5 cm derinliğe ekilir. Her torbaya tohumun kalitesine göre 1-2 adet tohum bırakılır. Bu torbalar süzgeçli kovalarla sulanarak seralar veya yüksek tünellere konur. Torbalarda yetişen fidelerde yabancı ot temizliği yapılıp sulaması yapılır. Normal şartlarda fideler 30-45 gün içinde dikime hazır hale gelir.
Dikime hazır hale gelen fideler alınıp 2 m sıra arası ve 75 cm sıra üzeri olacak şekilde daha önceden kültüvatör ile sürülmüş ve karık pulluğu ile karıkları açılmış olan tarlaya dikilir. Plastik torbalardan fideler çıkarılırken fide toprağının dağılmamasına özen gösterilmeli ve dikimden sonra mutlaka can suyu verilmelidir.
Gübreleme
İyi bir karpuz yetiştiriciliği için gübreleme gereklidir. Sonbaharda derin sürümden sonra 3-4 ton/da ahır gübresi atılarak kültüvatörle karıştırılmalıdır. Kimyasal gübre olarak da 15-18 kg/da N ve 10 kg/da P2O5 verilmelidir. Fosforlu gübrenin tamamı ve azotlu gübrenin 1/3’ü ekim veya dikimden önce atılarak kültüvatörle karıştırılmalıdır. Azotlu gübrenin 1/3’ü çiçeklenme devresinde 1/3’ü ise meyveler 5-65 cm çapında olduğunda verilmelidir.
Sulama
Verimin yüksek ve kaliteli olması için bitkikök bölgesinde yeterli nemin bulundurulması gerekir bu nedenle karpuz yetiştiriciliğinde sulama yapılmalıdır. Karpuz fideleri tarlaya şaşırtıldıktan sonra iyi bir can suyu verilirse bitkiler uzun süre sulamaya ihtiyaç duymadan gelişme gösterirler. Fideler küçükken fazla sulama yapılırsa gelişmeyi olumsuz yönde etkiler. Meyve oluşum dönemine kadar mümkün olduğu kadar az sulama yapmak gerekir. Meyve büyüklüğü 5-6 cm olduktan sonra normal sulamalar yapılmalıdır. Bu devreden itibaren 15 günde bir sulama yapılmalıdır. Sulamalarda 0-90 cm toprak derinliği tarla kapasitesine getirilmelidir.Verimden azaldığında sulama kesilmelidir.
Bakım
Karpuz tüplerden başlayarak bakıma ihtiyaç duyar. Tüplerde yabancı ot temizliği gereklidir.Fideler tarlaya şaşırtıldıktan sonra yapılacak olan birinci ve ikinci sulamadan sonra çapalama yapılmalı ve yabancı otlar temizlenmelidir. Bitkilerin kolları geliştikten sonra çapa işleri yapılmamalıdır.
HASAT, HARMAN VE DEPOLANMASI
Karpuz hasadı meyve sapına bağlı bulunan kulakçıklar kuruduğunda, meyve sapı inceldiğinde ve meyve kabuğu olgunluk parlaklığına ulaştığında elle yapılmalıdır. Karpuzlar hasat, depolama ve taşıma sırasında zedelenmemelidir.
Depolama üst üste fazla konmamalı ve depolarda fazla bekletilmeden kısa sürede pazara sunulmalıdır.
Gerekli kültür önlemler alındığında karpuzdan sulu şartlarda 5.000- 6.000 kg/da verim alınabilmektedir.
Karpuz tek yıllık bir bitki olup kolları toprak yüzeyinde 3-4 m kadar uzayabilir.Susuz tarım şartlarında kökler olduk ça derine insedesulu tarım şartlarında saçak kökler daha
çok 40-50 cm derinlikte yoğunlaşır.İri top şeklindeki mey veleri ise tatlı ve suludur.Karpuz tarımı, dünyada ve ülke mizde oldukça geniş bir alana yayılmıştır.Dünya karpuz
üretiminin %20’si Türkiyede yapılmaktadır. İklim isteği Karpuz, sıcak ve ılıkman iklimde yetişir. Soğuklardan çok etkilendiği için yetişme devresinde don tehlikesi olmama lıdır. Tohum ekiminde toprak sıcaklığı 12 ° C’nin üzerin de olmalıdır. Nem oranı fazla olan yerlerde hastalıklar görülebilir. Toprak İsteği Karpuz yetiştirmek için derin, geçirgen su tutma kapasi tesi yüksek kumlu-tınlı veya tınlı kumlu topraklar seçilme lidir. Ağır killi topraklar ve hafif topraklarda çok iyi bir gübreleme ile karpuz yetiştirilebilir. Drenajın yetersiz oldu ğu ve tabansuyu seviyesinin 1 m’nin altında bulunduğu yer lerde başarı sağlanamaz.
Yetiştirme tekniği
Ekim Nöbeti Antraknoz ,Fusarium ve mildiyö hastalığının görüldüğü tarım alanlarında en az üç yıl ekim nöbeti uygu lanmalıdır.
Toprak Hazırlığı
Karpuz yetiştiriciliğinde toprak hazırlığına sonbaharda ilk yağışlardan sonra başlanmalıdır. İlk yağışlardan sonra toprak tavda iken derin sürüm yapılmalıdır. Eğer yağışlar gecikirse yağışları beklemeden derin sürüm yapılabilir. Derin sürümün arkasından kesekleri parçalamak için kültüvatör veya diskharrow ile ikileme yapılır. İkinci toprak işleme dönemi ise Şubat - Mart ayları olup uygun toprak tavında kültüvatör ile toprak işlenerek arazi ekim ve dikime hazır hale getirilir. Ekimden önce tarlada otlanma görülürse tekrar kültüvatör ile toprak işlemesi yapılabilir.
Ekim veya Dikim
Ekim
Karpuz yetiştirilecek arazide ekimden önce sıra arası 2 m olacak şekilde karık pulluğu ile karıklar çekilmeli ve Bu karıkların kenarına tek taraflı olarak ve sıra üzeri 75 cm olacak ocaklara ekim yapılmalıdır. Her ocağa 2-3 adet tohum bırakılıp Tohumların üzeri 5-6 cm toprakla örtülerek hafifçe bastırılmalıdır. Genelde araziye ekim ilkbaharın ortalarında yapılmaktadır. Çıkıştan sonra ocakta fidelerden uygun olan iki adedi bırakılır. Daha sonra bir adet bitki bırakılır.
Fide Yetiştirerek Dikim
Karpuz tarımında erkencilik için fide ile yetiştiricilik yapılabilir. Bunun için
10x13 cm ebadındaki altı delinmiş plastik torbalar kullanılır. Bu torbalar iyi
karıştırılmış harç ile doldurulur. Harç yapmak için hacim olarak 1 ölçü bahçe toprağı
1 ölçü iyi yanmış ahır gübresi ve 1 ölçü kum iyice karıştırılır.İlkbaharda Harç dolu torbalara karpuz tohumları 4-5 cm derinliğe ekilir. Her torbaya tohumun kalitesine göre 1-2 adet tohum bırakılır. Bu torbalar süzgeçli kovalarla sulanarak seralar veya yüksek tünellere konur. Torbalarda yetişen fidelerde yabancı ot temizliği yapılıp sulaması yapılır. Normal şartlarda fideler 30-45 gün içinde dikime hazır hale gelir.
Dikime hazır hale gelen fideler alınıp 2 m sıra arası ve 75 cm sıra üzeri olacak şekilde daha önceden kültüvatör ile sürülmüş ve karık pulluğu ile karıkları açılmış olan tarlaya dikilir. Plastik torbalardan fideler çıkarılırken fide toprağının dağılmamasına özen gösterilmeli ve dikimden sonra mutlaka can suyu verilmelidir.
Gübreleme
İyi bir karpuz yetiştiriciliği için gübreleme gereklidir. Sonbaharda derin sürümden sonra 3-4 ton/da ahır gübresi atılarak kültüvatörle karıştırılmalıdır. Kimyasal gübre olarak da 15-18 kg/da N ve 10 kg/da P2O5 verilmelidir. Fosforlu gübrenin tamamı ve azotlu gübrenin 1/3’ü ekim veya dikimden önce atılarak kültüvatörle karıştırılmalıdır. Azotlu gübrenin 1/3’ü çiçeklenme devresinde 1/3’ü ise meyveler 5-65 cm çapında olduğunda verilmelidir.
Sulama
Verimin yüksek ve kaliteli olması için bitkikök bölgesinde yeterli nemin bulundurulması gerekir bu nedenle karpuz yetiştiriciliğinde sulama yapılmalıdır. Karpuz fideleri tarlaya şaşırtıldıktan sonra iyi bir can suyu verilirse bitkiler uzun süre sulamaya ihtiyaç duymadan gelişme gösterirler. Fideler küçükken fazla sulama yapılırsa gelişmeyi olumsuz yönde etkiler. Meyve oluşum dönemine kadar mümkün olduğu kadar az sulama yapmak gerekir. Meyve büyüklüğü 5-6 cm olduktan sonra normal sulamalar yapılmalıdır. Bu devreden itibaren 15 günde bir sulama yapılmalıdır. Sulamalarda 0-90 cm toprak derinliği tarla kapasitesine getirilmelidir.Verimden azaldığında sulama kesilmelidir.
Bakım
Karpuz tüplerden başlayarak bakıma ihtiyaç duyar. Tüplerde yabancı ot temizliği gereklidir.Fideler tarlaya şaşırtıldıktan sonra yapılacak olan birinci ve ikinci sulamadan sonra çapalama yapılmalı ve yabancı otlar temizlenmelidir. Bitkilerin kolları geliştikten sonra çapa işleri yapılmamalıdır.
HASAT, HARMAN VE DEPOLANMASI
Karpuz hasadı meyve sapına bağlı bulunan kulakçıklar kuruduğunda, meyve sapı inceldiğinde ve meyve kabuğu olgunluk parlaklığına ulaştığında elle yapılmalıdır. Karpuzlar hasat, depolama ve taşıma sırasında zedelenmemelidir.
Depolama üst üste fazla konmamalı ve depolarda fazla bekletilmeden kısa sürede pazara sunulmalıdır.
Gerekli kültür önlemler alındığında karpuzdan sulu şartlarda 5.000- 6.000 kg/da verim alınabilmektedir.